Przejdź do zawartości

Latynizacja alfabetu koreańskiego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Latynizacja alfabetu koreańskiego, romanizacja alfabetu koreańskiego – konwersja alfabetu koreańskiego na alfabet łaciński. Żaden ze sposobów takiej konwersji nie uzyskał, jak dotąd, powszechnego uznania[1].

Latynizacja McCune’a-Reischauera

[edytuj | edytuj kod]

Transkrypcja McCune’a-Reischauera jest jedną z częściej używanych metod zapisu języka koreańskiego. Wariant tej latynizacji używany jest w Korei Północnej. System ten został stworzony w 1937 przez dwóch Amerykanów: George’a McCune’a oraz Edwina Reischauera. Ich celem nie była transliteracja alfabetu hangul, ale raczej odwzorowanie wymowy, czyli transkrypcja. Ta latynizacja jest często używana poza Koreą, od 1984 do 2000 używano jej także w Korei Południowej.

Latynizacja poprawiona

[edytuj | edytuj kod]

Latynizacja poprawiona jest oficjalną transkrypcją języka koreańskiego wykorzystywaną w Korei Południowej. System ten został zatwierdzony w roku 2000 przez południowokoreańskie Ministerstwo Kultury i Turystyki, zastępując transkrypcję McCune’a-Reischauera (i jej pochodne, używane do 1984). Nowy system umożliwia prostszą transkrypcję słów, ponieważ w przeciwieństwie do transkrypcji McCune’a-Reischauera zawiera tylko znaki występujące w alfabecie łacińskim.

Inne latynizacje

[edytuj | edytuj kod]

Oprócz latynizacji poprawionej oraz transkrypcji McCune’a-Reischauera spotyka się także inne metody zapisywania dźwięków koreańskich. W niektórych krajach w ośrodkach akademickich rozwijały się osobne systemy transliteracji i transkrypcji uwzględniające istniejące niekiedy podobieństwa pomiędzy wymową samogłosek i spółgłosek koreańskich i danego kraju. W Rosji powstał system umożliwiający zapisywanie słów koreańskich w cyrylicy. Ponadto w literaturze uniwersyteckiej często spotyka się system amerykański: latynizację Yale. W Polsce, oprócz popularnej transkrypcji McCune’a-Reischauera, używa się także opracowanej na Uniwersytecie Warszawskim transkrypcji polskiej[potrzebny przypis].

W 1996 powstał raport ISO TR 11941, będący próbą opracowania wspólnego systemu latynizacji dla Korei Południowej i Północnej. Jednak system ISO niewiele przybliżył takie ujednolicenie – jest on rozbity na dwie nieco różniące się metody transkrypcji, a poza tym nie został przyjęty jako standard lecz zaledwie raport techniczny.

Tabela transkrypcji

[edytuj | edytuj kod]

Tabela nie prezentuje dokładnych reguł transkrypcji, lecz tylko podaje możliwe odpowiedniki koreańskich liter, które mogą być różne w zależności od usytuowania danej litery w wyrazie. W przypadkach, w których litera ㅇ nie jest wymawiana, zazwyczaj nie jest też w żaden sposób transkrybowana.

Objaśnienie skrótowców:

  • M-R – transkrypcja McCune’a-Reischauera z 1939
  • KRLD – latynizacja stosowana w Korei Północnej od 1992, wariant M-R
  • MOE – latynizacja Ministerstwa Edukacji Korei Południowej, oficjalna w Korei Południowej w latach 1959–1984
  • MOCT – latynizacja poprawiona (Ministerstwa Kultury i Turystyki Korei Południowej), oficjalna w Korei Południowej od roku 2000
  • ISO – system ISO TR 11941; transliteracja przed ukośnikiem to metoda 1, a za nim podano metodę 2
Litera Transkrypcja
M-R KRLD MOE MOCT ISO Yale polska
Samogłoski
a a a a a a a
ya ya ya ya ya ya ja
ŏ ŏ eo eo eo e ŏ
yeo yeo yeo ye
o o o o o o o
yo yo yo yo yo yo jo
u u u u u wu u
yu yu yu yu yu yu ju
ŭ ŭ eu eu eu u y
i i i i i i i
ae ae ae ae ae ay e
yae yae yae yae yae yay je
e e e e e ey e
ye ye ye ye ye yey je
oe oe oe oe oe oy we
wi wi wi wi wi wi wi
ŭi ŭi eui ui yi uy yi
wa wa wa wa wa wa wa
wae wae wae wae wae way ue
we we we we we wey we
weo wo weo we uo
Spółgłoski
k, g k, g g g, k k / g k k, g
n n n n n n n
t, d t, d d d, t t / d t t, d
r, n, l r r r, l l, r l l, r
m m m m m m m
p, b p, b b b, p p / b p p, b
s, sh s, sh s s s s s
ng ng ng ng ', ng ng ng
ch, j ch j j c / j c dz
ch' ch ch ch ch / c ch czh, ćh
k' kh k k kh / k kh kh
t' th t t th / t th th
p' ph p p ph / p ph ph
h h h h h h h
kk kk gg kk kk / gg kk kk
tt tt dd tt tt / dd tt tt
pp pp bb pp pp / bb pp pp
ss ss ss ss ss ss ss
tch jj tch jj cc / jj cc c

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jarosław Pietrow: Zasady latynizacji pisma koreańskiego. KSNG, s. 1 [dostęp 03-09-2018]